Các loại viêm gan và cách phòng tránh lây nhiễm

Ở Việt Nam, các phòng khám phải tiếp nhận bệnh nhân viêm gan với tỷ lệ khá cao so với toàn thế giới. Theo số liệu thống kê quản lý phòng khám, các bệnh nhân này chủ yếu phát hiện viêm gan A, B, và C. Tuy nhiên có nhiều loại viêm gan hơn bạn tưởng đấy.

Xem thêm:

Top phần mềm quản lý phòng khám tốt nhất dành cho bệnh viện tư

Những chỉ dấu xét nghiệm máu có thể cho thấy nguy cơ mắc bệnh

Viêm gan là nguyên nhân cao thứ hai gây tử vong trong số các bệnh liên quan đến nhiễm trùng trên toàn thế giới. Thậm chí mọi người có nguy cơ bị nhiễm viêm gan cao gấp 9 lần so với HIV. Mặc dù viêm gan là mối quan tâm lớn đối với sức khỏe cộng đồng toàn cầu. Dẫu vậy nó chỉ được ưu tiên sau khi WHO xác định các điểm hành động cụ thể sẽ giúp ngăn ngừa viêm gan virut. Đây là một phần của “Chương trình nghị sự 2030 cho các mục tiêu phát triển bền vững”.

Viêm gan B là nỗi lo sợ của nhiều bệnh nhân

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), viêm gan có thể được loại bỏ hoàn toàn vào năm 2030 nếu có khoản đầu tư 6 tỷ USD mỗi năm.

Viêm gan là gì?

Viêm gan, đúng như tên gọi, được đặc trưng bởi viêm gan đôi khi có thể dẫn đến xơ hóa, xơ gan và thậm chí là ung thư gan. Mặc dù yếu tố nguyên nhân chính là nhiễm virus, viêm gan cũng có thể phát triển do quá trình tiếp xúc với các chất độc hại (rượu, thuốc, v.v.) và các bệnh tự miễn.

Có tới năm loại virut viêm gan là A, B, C, D và E. Trong số đó, loại A và E rất dễ lây nhiễm. Chúng thường lây truyền qua nước hoặc thực phẩm bị ô nhiễm. Trong khi viêm gan loại B, C và D được truyền qua tiếp xúc với đường tiếp xúc dịch cơ thể.

Viêm gan là một căn bệnh nhiều người mắc phải

Viêm gan A và E thường được đặc trưng bởi nhiễm trùng tự giới hạn nhẹ. Nghiêm trọng hơn, viêm gan B và C là mạn tính, thường dẫn đến xơ gan và ung thư.

Tỷ lệ mắc bệnh viêm gan là gì?

Số lượng người mắc và tử vong do virus viêm gan nói chung khá cao, gây ra khoảng 1,4 triệu ca tử vong mỗi năm. Virus viêm gan B và C chiếm khoảng 90% các ca tử vong này. Các virus viêm gan khác gây ra 10% số ca tử vong còn lại.

Viêm gan B là một trong những bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng và phổ biến nhất trên toàn thế giới. Khoảng 1/3 dân số toàn cầu đã bị nhiễm vi rút viêm gan B.

Theo ước tính toàn cầu, viêm gan C mãn tính ảnh hưởng đến khoảng 71 triệu người. Virus viêm gan này là tăng nguy cơ mắc bệnh xơ gan cũng như ung thư gan.

Theo WHO, viêm gan có thể phòng ngừa, điều trị và chữa được, đặc biệt trong trường hợp viêm gan C.

Bệnh viêm gan A

Viêm gan A chủ yếu lây truyền từ người sang người qua đường phân-miệng, do ăn uống hoặc nước bị ô nhiễm. Vì vậy, để tránh tiếp xúc với virus viêm gan A, điều quan trọng là phải rửa tay kỹ sau khi sử dụng nhà vệ sinh hoặc sau khi tiếp xúc với máu, phân và các chất dịch cơ thể khác của người nhiễm bệnh.

Các con đường lây nhiễm viêm gan (theo WHO)

Điều quan trọng là phải tránh dùng nước bẩn, thực phẩm sống hoặc nấu chưa chín, đồ ăn đường phố và các sản phẩm từ sữa. Cách tốt nhất để phòng ngừa viêm gan A là chủng ngừa. Tất cả trẻ em trên một tuổi nên được tiêm chủng ngừa. Hiệu quả bảo vệ chống lại vi-rút bắt đầu phát huy tác dụng sau bốn tuần tiêm vắc-xin đầu tiên. Tác dụng vắc-xin thường kéo dài trong ít nhất 20 năm.

Bệnh viêm gan B

Tiếp xúc với máu, tinh dịch hoặc các chất dịch cơ thể khác là cách lây truyền viêm gan B chính. Con đường Mẹ truyền sang con cũng có thể xảy ra tại thời điểm sinh. Nhiễm viêm gan B có thể là cấp tính hoặc mãn tính, tùy thuộc vào độ tuổi nhiễm trùng. Ở trẻ sơ sinh, nguy cơ nhiễm trùng trở thành mãn tính là 90%. Trong khi ở người lớn, nguy cơ này chỉ là 2 – 6%.

Để tránh tiếp xúc với máu bị nhiễm bệnh hoặc các chất dịch cơ thể khác, điều quan trọng là bạn không dùng chung vật dụng cá nhân (dao cạo râu, bàn chải đánh răng, v.v.) và dụng cụ tiêm thuốc (kim tiêm, ống tiêm, v.v.). Hãy sử dụng các biện pháp quan hệ tình dục an toàn để tránh nguy cơ lây lan viêm gan B.

Viêm gan B có thể phòng ngừa bằng cách tiêm chủng

Cách tốt nhất để phòng ngừa viêm gan B là tiêm chủng ngừa. Nói chung, việc tiêm vắc-xin được thực hiện thông qua 3 lần tiêm bắp trong đó liều thứ hai và thứ ba được tiêm lần lượt 1 và 6 tháng sau liều đầu tiên. Trẻ sơ sinh được tiêm vắc-xin khi > 6 tháng tuổi thường sẽ được bảo vệ ít nhất trong 30 năm.

Bệnh viêm gan C

Virus viêm gan C thường lây truyền qua con đường tiếp xúc với máu bị nhiễm bệnh. Nhiễm trùng sẽ trở thành viêm gan C mãn tính ở khoảng 70 – 85% số người. Nhiễm viêm gan C mãn tính có thể đe dọa tính mạng. Thật không may, không có vắc-xin có sẵn để phòng ngừa viêm gan C.

Viêm gan C có thể đe dọa tính mạng

Cách tốt nhất để phòng ngừa viêm gan C là tránh những thói quen có thể làm tăng nguy cơ lây truyền bệnh. Chẳng hạn như dùng chung dụng cụ tiêm.

Bệnh viêm gan D

Viêm gan D là một bệnh nhiễm trùng gan tương đối hiếm gặp. Gan D lây truyền qua tiếp xúc với niêm mạc với máu nhiễm trùng. Nó chỉ xảy ra ở những người sống với bệnh viêm gan B, vì virus viêm gan D cần có sự trợ giúp của virus viêm gan B để nhân lên bên trong tế bào chủ.

Viêm gan D cũng có thể dùng vắc-xin viêm gan B

Hiện nay chưa có vắc-xin viêm gan D. Tuy nhiên, viêm gan D cũng có thể được ngăn ngừa thông qua vắc-xin viêm gan B.

Bệnh viêm gan E

Viêm gan E thường lây truyền qua nước hoặc thực phẩm bị ô nhiễm. Virus này không gây ra bất kỳ bệnh nhiễm trùng mãn tính nào. Đây cũng là loại bệnh viêm gan phổ biến nhất ở các nước đang phát triển. Không có vắc-xin nào được FDA phê chuẩn có thể phòng ngừa bệnh viêm gan E. Cách tốt nhất để phòng bệnh là tránh tiêu thụ thực phẩm hoặc nước bị ô nhiễm.

Nguồn: WHO, Medline Plus,Meryem Jefferies, et al. 2018

Techmoss.net